از چهار خطای رایج در تربیت کودک بپرهیزید!
ابن خطاها می توانند موجب بروز مشکلات رفتاری و هیجانی در کودک شوند. بی شک, والدین نیز مانند بچه ها هرگز کامل و بی قص نیستند؛ بنابراین برای کاهش احتمال خطا لازم است ابتدا خطاهای تربیتی را بشناسیم. بی تردید این چهار نکته تنها خطاهای تربیتی نیست و در شماره های بعد نیز درباره برخی دیگر از موارد صحبت خواهیم کرد. در هر یک از این موقعیت ها واکنش مناسب با رفتار مودک نیست.
-خطای اول: والدین, رفتار مناسب کودک را پاداش نمی دهند.
-خطای دوم: والدین, رفتار نامناسب را پاداش می دهند.
-خطای سوم: والدین, رفتار مناسب را تخریب می کنند.
-خطای چهارم: والدین رفتار نامناسب را تصحیح نمی کنند.
موقعیت نخست: خطای اول
مسعود, دانش آموز چهارم دبستان, درحالی که کارنامه اش را در دست دارد به سمت پدرش می دود. پدر که در صندلی اش نشسته و روزنامه می خواند, موفقیت تحصیلی پسرش را بی پاداش می گذارد.
مسعود: «من این ترم نمرات خیلی خوبی گرفتم, کارنامه ام رو ببین.»
پدر: «بله, ولی اول بذار روزنامه خوندنم رو تموم کنم. راستی, گفته بودم گل ها رو آب بده, آب دادی؟»
رفتار درست: توجه به آنچه کودک می گوید و تشویق او.
موقعیت دوم: خطای دوم
در یک تابستان گرم, کوروش شش ساله به همراه والدینش برای تعطیلات به کنار دریا رفته و بعد از خرید چیزهایی برای ناهار به محل اقامت موقت خود در کنار دریا برگشته اند. به گزارش فان خونه؛ مادر کوروش گرسنه, خسته و از گرما کلافه است.
کوروش: «من می خوام برم دریا.»
مادر: «وای کوروش, تورو به خدا اینجا دیگه قشقرق به پا نکن, من الان اصلا اعصابش رو ندارم. هرکاری می کنی, بکن به جز گریه. یالا پاشو برو دریا, ولی زود برگردیا…»
رفتار درست: مادر باید به کودک توضیح بدهد که رفتارش درست نیست.
موقعیت سوم: خطای سوم
مهسا هشت ساله می خواهد مادرش را با شستن ظرف های ناهار غافلگیر کند ولی مادر به طور اتفاقی این رفتار خوب او را تخریب می کند.
مهسا: «مامان, ببین من ظرف های ناهار رو برات شستم؟»
مادر: «چه عجب ما یک کاری از تو دیدیم, مدت ها بود که توی کارای خونه کمک نکرده بودی.»
رفتار درست: تشویق کردن و نه تخریب او با گفتن جمله ای که مادر مهسا می گوید.
موقعیت چهارم: خطای چهارم
مثال نخست: والدین در اتاق نشیمن نشسته اند و می بینند محمد یازده ساله ناگهان یک سیلی به برادر کوچک ترش می زند. هیچ کدام از والدین, محمد را سرزنش نمی کنند و سعی نمی کنند رفتار پرخاشگرایانه او را اصلاح کنند.
مادر رو به پدر: «امیدوارم یک روز بتونی از عهده پسرات بربیای.»
پدر: «از این رفتارهای پسرا تعجب نکن, خلاصه پسرا با دخترا فرق دارند دیگه.»
رفتار درست: توضیح به رفتار نامناسب کودک و هشدار برای عدم تکرار آن.
مثال دوم: وقتی حمیده چهارساله چیزی می خواست و یا زمانی که می خواست توجه مادرش را جلب کند, با زبانی کودکانه حرف می زد؛ به عنوان مثال, هنگامی که تشنه بود به یخچال اشاره می کرد و می گفت «آبه». مادر حمیده معتقد بود کودکانه حرف زدن دخترش خیلی بامزه و شیرین است و هر وقت حمیده این طور حرف می زد, تشویق می کرد (با لبخند به او آب می داد). اما پدر عقیده داشت که با توجه به سن حمیده این گونه گفتار کودکانه نامناسب است.
رفتار نادرست: حمیده به خاطر زبان کودکانه اش, هم پاداش می گرفت و هم تنبیه می شد. او به تدریج از لحاظ هیجانی, حساس تر و فاصله عاطفی اش از پدر بیشتر شد.
رفتار درست: برخورد دوگانه به صورت پاداش و تنبیه کودک به خاطر یک رفتار, نادرست است. والدین باید توافق کنند که چه رفتاری با کودک مناسب است.
همشهری